woensdag 30 november 2011

Kuifje (6)

In De ongeschreven leer belandt Zelda tijdens haar queeste in het oude schoolhuis van Ringgenbach, waar haar Oheim Gottlob woont. Ze overnacht in een voormalig leslokaal dat als rommelkamer en opslagruimte wordt gebruikt en treft daar, tussen onder meer “driekante tennisraketten” en “dozen vol oude schoenen en slobkousen”, ook “een heel mooie partij wandelstokken en paraplu’s” aan (blz. 185). Vraag: waarom betreft het hier een heel mooie partij? Enkele tientallen pagina’s verder keren de wandelstokken terug, als Gottlob in zijn Platoonse betoog melding maakt van “de mooie partij wandelstokken die ik ooit op de kop heb weten te tikken” (blz. 154). Hier begon indertijd heel in de verte een belletje bij mij te rinkelen.
In 2009 verscheen Gekte en sektarisme, onder meer bevattende een eerdere versie van het eerste hoofdstuk van Tussen mes en keel. Kennelijk was ik tijdens het lezen met mijn gedachten elders, want de wandelstokken vielen me aanvankelijk niet op. Totdat een van de beheerders van dit blog mij met de neus op de feiten drukte (waarvoor dank): “Wist je trouwens dat in het alternatieve begin van Tussen mes en keel een tweetal fans optreedt, die op de markt een partijtje wandelstokken op de kop hebben getikt? Is dat niet uit De schat van Scharlaken Rackham?” En inderdaad, in het gesprek tussen Pasquale en Evenhuis meldt laatstgenoemde: “Dan heb je ook nog kans dat je op de rommelmarkt van Brussel een aardige partij wandelstokken op de kop tikt” (blz. 40).
Het gaat hier om het begin van het Kuifje-album Het geheim van de Eenhoorn (1943, Nederlands 1946). Kuifje komt in Brussel op “de voddenmarkt” – of vlooienmarkt, zie Bobbie op het vierde plaatje – de rechercheurs Jansen en Jansens tegen, die “een prachtige partij wandelstokken op de kop getikt hebben”. De markt in kwestie is de (nog steeds bestaande) rommelmarkt op het Vossenplein/Place du Jeu de Balle in de Brusselse Marollen. W.F. Hermans kon hier in de jaren negentig regelmatig worden gesignaleerd op zijn speurtocht naar interessante oude schrijfmachines ter uitbreiding van zijn verzameling. Want Hermans had Plato niet nodig om te weten dat geen schrijfmachine gelijk was aan een andere.


Jack van der Weide


2 opmerkingen:

  1. Ook Steven Spielberg laat zijn Hergé-adaptatie 'Tintin and the Secret of the Unicorn' met een wandeling van Kuifje over de rommelmarkt in de Marollen beginnen. Het is de enige 'echte' locatie uit de film.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dank voor het blootleggen van dit intertekstuele verband, Jack. Mooi om aangetoond te zien hoe subtiel Kuifje ook in De leer gerecycled wordt. Des Schrijvers teksten staan vanaf het allereerste begin bol van dit soort hele en halve citaten en allusies, al is het inmiddels niet langer zo dat het "bronnenmateriaal niet in minder woorden dan die van het boek [...] omschreven kan worden" zoals in het geval van het zonnige Michael van Mander. Met het ontwarren van deze kluwen kun je je gemakkelijk een leven lang bezighouden en moet je héél veel lettertjes gedronken hebben... Ariadne-arbeid, zou ik het willen munten. De Muzen worden in dit oeuvre geëerd en bepaald niet verkracht, zoals Paul Claes ons op basis van Erwin heeft willen doen geloven.

    BeantwoordenVerwijderen